Nhượng quyền là gì và tại sao nên kinh doanh nhượng quyền?

Cập nhật ngày: 23/03/2024

“Nhượng quyền” là một mô hình kinh doanh đã phổ biến trên toàn cầu, nơi một doanh nghiệp (nhượng quyền) cho phép cá nhân hoặc tổ chức khác (người nhận quyền) sử dụng thương hiệu, sản phẩm, và hệ thống kinh doanh của mình. Trong phần mở đầu bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khái niệm “nhượng quyền”, cách thức hoạt động của nó, và lý do tại sao nó lại trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho cả người nhượng quyền và người nhận quyền. Chúng ta cũng sẽ xem xét những lợi ích và thách thức mà mô hình này mang lại, cũng như những yếu tố cần xem xét khi bước vào một thỏa thuận nhượng quyền.

Nhượng quyền là gì và tại sao nên kinh doanh nhượng quyền?

Nhượng quyền là một hình thức kinh doanh phổ biến trên thế giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như thực phẩm, giáo dục, dịch vụ, bán lẻ… Nhưng nhượng quyền là gì? Nên kinh doanh nhượng quyền hay tự xây dựng thương hiệu của riêng mình? Mô hình nhượng quyền kinh doanh có gì đặc biệt? Và những lưu ý khi muốn mua nhượng quyền là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.

Nhượng quyền thương hiệu là gì?

Theo Wikipedia1, nhượng quyền kinh doanh (franchise) là việc cho phép một cá nhân hay tổ chức (gọi là bên nhận nhượng quyền) được kinh doanh hàng hoá hay dịch vụ theo hình thức và phương pháp kinh doanh đã được thử thách trong thực tế của bên nhượng quyền ở một điểm, tại một khu vực cụ thể nào đó trong một thời hạn nhất định để nhận một khoản phí hay một tỷ lệ phần trăm nào đó từ doanh thu hay lợi nhuận.

Bên nhượng quyền (franchisor) phải đảm bảo cung cấp đúng, đủ và hỗ trợ thành viên gia nhập hệ thống đó; còn bên nhận nhượng quyền (franchisee) phải đảm bảo thực hiện theo đúng các khuôn mẫu, tiêu chuẩn nghiêm ngặt của hệ thống, từ cách trang trí đến nội dung hàng hoá và dịch vụ, giá cả được chuyển giao.

Nhược quyền thương hiệu có thể hiểu là việc bên nhượng quyền cho phép bên nhận quyền sử dụng tên thương hiệu, logo, slogan, bí quyết kinh doanh… của mình để tạo ra sự nhận diện và uy tín cho sản phẩm và dịch vụ của bên nhận quyền.

Nên kinh doanh nhượng quyền hay tự xây dựng thương hiệu của riêng mình?

Đây là câu hỏi khó có câu trả lời chung cho tất cả các trường hợp. Tùy vào mục tiêu, ngân sách, khả năng và ngành nghề kinh doanh mà có thể lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp. Tuy nhiên, có thể xem xét một số ưu và nhược điểm của việc kinh doanh nhượng quyền so với việc tự xây dựng thương hiệu của riêng mình.

Trách nhiệm ban đầu

Khi muốn kinh doanh nhượng quyền, sẽ phải trả cho bên nhượng quyền một khoản phí ban đầu để được sử dụng tên thương hiệu, mô hình kinh doanh và hỗ trợ kỹ thuật. Khoản phí này có thể khác nhau tùy vào thương hiệu và ngành nghề, nhưng thường không hề rẻ. Cũng sẽ phải đáp ứng các yêu cầu về vị trí, diện tích, thiết bị, nhân sự… của bên nhượng quyền.

Khi tự xây dựng thương hiệu của riêng mình, sẽ không phải trả bất kỳ khoản phí nào cho bên thứ ba. Cũng có thể tự quyết định về các yếu tố liên quan đến kinh doanh của mình. Tuy nhiên, sẽ phải bỏ ra nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để nghiên cứu thị trường, thiết kế logo, xây dựng website, quảng bá thương hiệu…

Quyền được sáng tạo trong kinh doanh

Khi kinh doanh nhượng quyền, sẽ phải tuân theo các quy định và tiêu chuẩn của bên nhượng quyền về sản phẩm, dịch vụ, giá cả, chất lượng, khuyến mãi… Sẽ không có nhiều quyền lựa chọn và sáng tạo trong kinh doanh của mình. Cũng sẽ phải chịu sự giám sát và kiểm tra của bên nhượng quyền.

Khi tự xây dựng thương hiệu của riêng mình, sẽ có toàn quyền quyết định về các yếu tố liên quan đến kinh doanh của mình. Có thể thay đổi sản phẩm, dịch vụ, giá cả, chất lượng, khuyến mãi… theo ý muốn và nhu cầu của khách hàng. Cũng có thể sáng tạo và đổi mới để tạo ra sự khác biệt và cạnh tranh.

Chi phí kinh doanh

Khi kinh doanh nhượng quyền, sẽ phải trả cho bên nhượng quyền một khoản phí hoa hồng (royalty) dựa trên doanh thu hoặc lợi nhuận. Khoản phí này có thể ăn vào một phần lợi nhuận. Cũng sẽ phải chia sẻ một phần chi phí cho các hoạt động quảng cáo và tiếp thị của hệ thống.

Khi tự xây dựng thương hiệu của riêng mình, sẽ không phải trả bất kỳ khoản phí nào cho bên thứ ba. Cũng có thể tự quản lý chi phí kinh doanh của mình. Tuy nhiên, sẽ phải tự chịu trách nhiệm về các hoạt động quảng cáo và tiếp thị của mình.

Kinh nghiệm trong kinh doanh

Khi kinh doanh nhượng quyền, sẽ được hưởng lợi từ kinh nghiệm và uy tín của bên nhượng quyền. Sẽ được hướng dẫn và hỗ trợ về các vấn đề kỹ thuật, quản lý, đào tạo… Cũng có thể tận dụng được mạng lưới khách hàng và đối tác của hệ thống.

Khi tự xây dựng thương hiệu của riêng mình, sẽ phải tự học hỏi và tích lũy kinh nghiệm trong kinh doanh. Sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và rủi ro. Cũng sẽ phải xây dựng và phát triển mạng lưới khách hàng và đối tác của mình từ đầu.

Mô hình nhượng quyền kinh doanh

Có nhiều loại hình nhượng quyền kinh doanh khác nhau, nhưng chúng ta có thể phân loại chúng thành hai mô hình chính là nhượng quyền kinh doanh toàn bộ và nhượng quyền kinh doanh một phần.

Nhượng quyền kinh doanh toàn bộ

Nhượng quyền kinh doanh toàn bộ là mô hình nhượng quyền phổ biến nhất, trong đó bên nhận quyền sẽ được cấp phép sử dụng toàn bộ tên thương hiệu, mô hình kinh doanh, sản phẩm, dịch vụ, hệ thống quản lý… của bên nhượng quyền. Bên nhận quyền sẽ phải tuân theo các tiêu chuẩn và quy định chặt chẽ của bên nhượng quyền. Ví dụ về các thương hiệu nổi tiếng áp dụng mô hình này là McDonald’s, KFC, Starbucks…

Nhượng quyền kinh doanh một phần

Nhượng quyền kinh doanh một phần là mô hình nhượng quyền linh hoạt hơn, trong đó bên nhận quyền chỉ được cấp phép sử dụng một phần tên thương hiệu, mô hình kinh doanh, sản phẩm, dịch vụ… của bên nhượng quyền. Bên nhận quyền sẽ có nhiều tự do hơn trong việc điều chỉnh và thích ứng với thị trường địa phương. Ví dụ về các thương hiệu nổi tiếng áp dụng mô hình này là Coca-Cola, Pepsi, Nike…

Những lưu ý khi muốn mua nhượng quyền

Mua nhượng quyền là một quyết định quan trọng và đòi hỏi phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đầu tư. Cần lưu ý các điểm sau đây khi muốn mua nhượng quyền:

• Tìm hiểu kỹ về bên nhượng quyền: cần tìm hiểu về lịch sử, uy tín, thành tích, chiến lược, tầm nhìn… của bên nhượng quyền. Cũng cần kiểm tra các thông tin về tài chính, pháp lý, giấy tờ… của bên nhượng quyền.
• Đánh giá khả năng của bản thân: cần xác định được mục tiêu, ngân sách, khả năng và sở thích của bản thân. Cũng cần xem xét xem có phù hợp với văn hoá và giá trị của bên nhượng quyền hay không.
• Tham khảo ý kiến của các chuyên gia: cần tìm kiếm sự tư vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực nhượng quyền, kế toán, luật sư… để có được cái nhìn tổng quan và chính xác về việc mua nhượng quyền.
• Đọc kỹ hợp đồng nhượng quyền: cần đọc kỹ và hiểu rõ các điều khoản và điều kiện trong hợp đồng nhượng quyền. Cũng cần lưu ý đến các khoản phí, quyền lợi, nghĩa vụ, rủi ro, giải quyết tranh chấp… của mình và bên nhượng quyền.
• Đàm phán với bên nhượng quyền: cần có kỹ năng đàm phán để có thể đạt được những thỏa thuận tốt nhất cho mình và bên nhượng quyền. Cũng cần biết cách thể hiện sự chuyên nghiệp, tôn trọng và hợp tác với bên nhượng quyền.
• 

Kết luận

Nhượng quyền là một hình thức kinh doanh hấp dẫn và có nhiều lợi ích cho cả bên nhượng quyền và bên nhận quyền. Tuy nhiên, để kinh doanh nhượng quyền thành công, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nghiên cứu thị trường, đánh giá khả năng và lựa chọn thương hiệu phù hợp. Cũng cần có sự tôn trọng và hợp tác với bên nhượng quyền để duy trì mối quan hệ lâu dài và bền vững.

Hy vọng bài viết này đã giúp hiểu rõ hơn về nhượng quyền là gì và các yếu tố liên quan. Nếu có bất kỳ câu hỏi hay ý kiến nào, xin vui lòng để lại bình luận dưới đây. Cảm ơn đã đọc!

Tác giả: Tín Tmark